De begroting 2020

Voorzitter,
Collega raadsleden,

Wij hebben met elkaar afgesproken om algemene  beschouwingen over de gewenste politieke lijn bij de Voorjaarsnota af te geven. Opdat die zijn vertaling kan vinden in de begroting voor het nieuwe jaar. En dat we dat niet nog weer eens bij de begrotingsbehandeling doen.

Dat we ons dan, vandaag, vooral beperken tot: wat vinden wij terug van de afgegeven boodschap in de voorliggende begroting en de meerjarenraming tot en met 2023.
Voorzitter, dat wordt mij deze keer wel erg moeilijk gemaakt.

Maar voordat ik daar verder op inga wil ik het college en de organisatie een compliment maken.

De opzet van de begroting , de indeling met o.a. : wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen , etc., de  bijeenkomst voor de raad over ‘hoe lees je een begroting’ was open en verhelderend . Dat maakt het werk voor de fractie wel makkelijker.
Een opgaaf om in tijden dat er zulke forse bezuinigingen verwerkt moeten worden je werk nog op een plezierige manier aan anderen uit te leggen.

Onze complimenten!

Voorzitter, zoals ik al zei het wordt mij deze keer moeilijk gemaakt om alleen op de vertaling van de VJN (Voorjaarsnota) naar de begroting te kijken.

Waarom?

Waar we bij de VJN het college hebben opgeroepen om samen met andere bestuurders uit Groningen gezamenlijk op te trekken en het Rijk duidelijk te maken dat het ( wat een eufemisme in deze) zo niet door kan gaan, is dat ook gebeurd.

Maar wat het Rijk heeft geboden biedt voor onze regio geen soelaas, dat is teveel uitgegaan van  het algemeen gemiddelde en slechts eenmalig.

Op 11 juli hebben wij als  Raad al ombuigingsvoorstellen  van circa € 7,9 miljoen vastgesteld om de begroting  voor de komende jaren sluitend te krijgen.

AMBITIES HEBBEN IS EEN, GELD ERVOOR IS TWEE

Was mijn opmerking toen bij de VJN

Wij hebben bij de start van de nieuwe gemeente Midden-Groningen en deze gemeenteraad met elkaar in het Kompas en in het coalitie-akkoord afgesproken dat wij willen vertrouwen op de kracht in de samenleving. En daar waar die kracht onvoldoende aanwezig is, zullen we ondersteuning bieden zonder dat we het gaan overnemen.

We waren daarbij niet eens overdreven ambitieus, we hebben vooral aangesloten op hetgeen we al deden.

Maar bij de Voorjaarsnota moesten we  al constateren dat zelfs voor die bescheiden ambities ons de middelen gaan ontbreken. En na de forse bezuinigingen in juli én de bezuinigingen op het sociaal domein van oktober jl wordt het steeds duidelijker dat het eind nog niet in zicht is.

Voor de fractie van de PvdA is m.n. het thema IEDER MENS TELT uit het Kompas een hele belangrijke. Dat is toch waar we het allemaal voor doen: zorgen dat al onze inwoners erbij horen!

In het sociaal domein zien we ons voor de enorme uitdaging geplaatst om die ambitie ‘Ieder mens telt’ tot werkelijkheid te maken.

Midden-Groningen ligt qua zorg- en jeugdzorggebruik duidelijk boven het landelijk gemiddelde, vergrijst snel en scoort laag bij thema’s als gemiddeld inkomen, opleidingsniveau en arbeidsparticipatie. Ook zullen de versterking en herstructurering van de woningvoorraad grote gevolgen hebben voor het leven van veel inwoners en de sociale verbanden in dorpen en wijken.

Kansen zijn er ook: de bereidheid om zich in te zetten voor anderen is groot in onze gemeente en de wil tot samenwerking is nadrukkelijk aanwezig bij allerlei organisaties.

Daarnaast hebben we ook te maken met het feit dat een relatief grote groep van onze  inwoners te maken heeft met achterstanden. Vaak zitten inwoners en hun gezinnen gevangen in een vicieuze cirkel van armoede en uitzichtloosheid. Hierdoor ontstaat een grote mate van zorgafhankelijkheid. Samen met partners willen we nagaan hoe we deze vicieuze cirkel kunnen doorbreken.

Zoals ik ook al bij de VJN  zei:

Als je  hebt vernomen dat 97 grote zorgbedrijven in 2017 50 miljoen winst hebben gemaakt wat 20% van hun omzet is, waar gebruikelijk 2 tot 5% is. Dan blijft de fractie van de PvdA MG zich afvragen of we met de vermarkting van de zorg niet zijn doorgeslagen.

De fractie van de PvdA MG heeft er bij het college op aangedrongen om na te gaan of wij ook contracten hebben met zorginstellingen die dergelijke winsten maken.

En dat bleek zo te zijn. Wij willen dat daar andere afspraken mee  gemaakt gaan worden of helemaal geen contract meer. .

De begroting zou zonder inzet van de Algemene Reserve én nieuwe taakstellende bezuinigingen van € 2 miljoen  met een tekort van € 2,5 miljoen sluiten. En dat mag een gemeente niet:  een niet sluitende begroting  hebben.

Hoe lang kunnen wij en andere gemeenten doorgaan met het aan de ene kant het verhogen van de lokale lasten aan de andere kant onze algemene reserves aanspreken en dan nog met droge ogen blijven zeggen, dat we onze zorgtaak voor inwoners goed kunnen vervullen …..

Voorzitter,

Steeds meer bekruipt mij het gevoel om in verzet te komen. Wij kunnen toch niet lijdzaam bezig blijven alle  financiële touwtjes aan elkaar te knopen terwijl er op rijksniveau geld te over is.
Blij was ik dan ook afgelopen weekend  met het uitgebreide artikel  in het DvhN waar een heldere analyse wordt gegeven van hoe gemeenten kopje onder dreigen te gaan. Voor een breed publiek – niet alleen voor worstelende raadsleden, wordt nu duidelijk dat gemeenten kopje onder dreigen te gaan.

Maar ….het kan toch niet zo zijn dat wij als gevolg van én de overheveling van rijkstaken én de achterstand waar ons gebied al decennia in verkeert –

(Dan nog maar niet te spreken over de stroperige aanpak door de rijksoverheid van de gevolgen van de gaswinning. ) – wij de overschrijding van de ontvangen rijksbijdragen volledig zelf moeten opvangen en daardoor  kopje ondergaan.

Wat natuurlijk niet gaat gebeuren, gemeenten gaan niet failliet. Maar dan grijpt de provincie en het rijk in.

Het stuit me tegen de borst om de eigen autonomie kwijt te raken, maar zo kunnen we niet jaren doorgaan.

Maar wat dan?

• Moeten wij – als Noordelijke gemeenten- in navolging van vele andere doelgroepen ook maar het Malieveld op de kop zetten?
• Moeten we -zoals een wethouder uit een buurgemeente aangaf- maar een aantal maanden het huisvuil niet meer ophalen. Daar hebben ze trouwens in Den Haag geen last van.
• Moeten wij ons college oproepen om burgerlijk ongehoorzaam te worden en wel in de rode cijfers terecht te komen of een aantal taken maar niet meer uit te voeren?

Want het opvoeren van de lokale lasten heeft ook zo zijn grenzen en waar brengt dat onze inwoners dan weer?

Maar het vooruitzicht van een art 12 gemeente worden wij ook niet vrolijk van. Dan hebben wij als gemeenteraad niets tot nauwelijks meer wat in te brengen.

De fractie van de PvdA ziet voor dit moment geen andere mogelijkheid dan om in te stemmen met de voorliggende begroting.

Positief is dat we als Midden-Groningen middelen uit het NPG krijgen

Het is niet  makkelijk  aan inwoners uit te leggen, dat we aan de ene kant moeten bezuinigen en er aan de andere kant gewerkt wordt aan het NPG. Maar het NPG is niet om de gaten te vullen maar om onze ambities op gebied van een leefbare sociale gemeente  na het stoppen van de aardgaswinning  te realiseren .

Wij willen als fractie van de PvdA  alles op alles zetten om de ambities uit het Kompas en de kaders van het NPG te realiseren omdat Midden-Groningen en haar inwoners dat verdient.

Daarom …. willen wij in aanloop naar  nieuwe bezuinigingsvoorstellen, die we in het voorjaar 2020 mogen verwachten, actief meedenken over onorthodoxe oplossingen, want de grenzen zijn in de ogen van onze fractie echt wel bereikt.

7 november 2019.